РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС тэлэбиидэнньэтин уонна араадьыйатын туйгуна, Россия уонна СР бочуоттаах кинематографиһа, Россия журналистарын уонна кинематографистарын сойуустарын чилиэнэ, Е.Ярославскай аатынан суруналыыстар өрөспүүбүлүкэтээҕи бириэмийэлэрин лауреата Николай Маркович Сантаев 85 сааһын туолбут үөрүүлээх кэмигэр биһиги библиотекабытыгар баар кинигэни билиһиннэрэбин.
Бу кинигэни 2014с. «Төрөөбүт төрүт тылбыт күнүгэр» нэһилиэкпит ытык бэтэрээнэ И.М.Бочонин ааҕааччыларга анаан бэлэхтээбитэ. Бу кинигэни ааҕаннар республикаҕа киэҥник биллибит кинооператор үлэтин, олоҕун биллинэр диэн.

Бу кинигэҕэ Николай Маркович бииргэ үлэлээбит табаарыстарын, чугас доҕотторун, бииргэ үөрэммит, чугастык билсибит, табаарыстаспыт доҕотторун ахтыылара киирбиттэр. Ону таһынан кинооператор үгүс айымньылара, сценарийдара, республика радиотыгар этиилэрэ киирбиттэр.
Иһинээҕитэ:
1. «Дьүлэй ууһун сыдьаана»
2.Н.М.Сантаев суруйуулара «Саха сиригэр киинэ көстүбүтэ 95 сылыгар» аналлаахтан саҕалаан «Создание кинолетописи-веление времени» диэн ыстатыйанан түмүктэнэр.
3.»Ради нескольких кинокадров в эфире» главаҕа Н.М.Сантаев үлэтин туһунан доҕотторун ахтыылара.
4.»Киэн туттар биир дойдулаахпыт» главаҕа «Күн ортото» Иван Алексеев киноператор Н.М.Сантаевка анаабыт хоһоонунан саҕаланан, кини 60 сааһыгар В.Д.Данилов анаабыт «Хадан» диэн барыта Х букваттан тахсар хоһоонноро киирбиттэр.
5. «Сценарийдар» главаҕа 15 үлэтэ киирбит.
6.Кинигэ түмүгэр «Кинооператор доҕотторум» главаҕа П.М.Николаев уонна К.К.Степанов туһунан Н.М.Сантаев ахтыылара киирбиттэр.

Бэлэх кинигэни библиотекаттан уларсан ааҕыҥ.Кинооператор Николай Маркович туһунан кинигэ — сэдэх айар үлэтин сэҥээрээччилэргэ дьоһун бэлэх.