Дьохсоҕон өссө биир саҥа кинигэлэннэ. Нэһилиэкпит ытык кырдьаҕаһа, «Аҕа дойду улуу сэриитин 1942-1945сс. килбиэннээх үлэтин иһин», Сталин мэтээллээх тыыл бэтэрээнэ, СӨ Бочуоттаах бэтэрээнэ, «Мастер золотые руки» ВДНХ мэтээллээх, Таатта улууһун уонна Дьохсоҕон нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо, сэрии кэмин оҕото Уйбаан Мэхээйилэбис Бочонин «Олоххо тардыһыы диэн» олус сэргэх ис хоһоонноох, олоҕуттан хаартыскалардаах уонна төрдүн-ууһун ыччаттарыгар тиэрдэн оҥорбут төрүччүлээх, 25 хоһооннордоох уонна 16 пьесалардаах кинигэни таһааттарда. Кинигэ «Алаас» кинигэ кыһатыгар халыҥ хахтаах, 116стр. элбэх хаартыскалардаах бэчээттэнэн ыам ыйыгар тахсыбыта. Тас көстүүтүгэр аарыма тиит хаартыскатын көрөҕүн, бу Уйбаан кыракый оҕо сылдьан элбэхтэ үөһээ ыттан оонньообут, элбэх үтүөкэн кэмнэри өйдөтөр билигин да үүнэн турар кырдьаҕас тиит.

Кинигэ саҕаланыытыгар «Олохпун анааран көрөммүн,ахтабын-саныыбын кэрэ кэмнэрбин» Уйбаан олоҕун кэпсээнэ.

Онтон 70-с сыллардааҕы биллиилээх корреспондент, краевед, партийнай тэрилтэ салайааччыта, нэһилиэк сэбиэтин сэкэрэтээрэ П.С.Габышев «Коммунист-уларыта тутуу байыаһа» диэн ыстатыйата киирбит. Бу ыстатыйа 1989с. Ахсынньы 5 күнүгэр Коммунист хаһыакка бэчээттэммит эбит. Суруллубута 35 сыла туолбут ыстатыйа. Манна суруллубуттан ааҕаммыт Уйбаан эдэр сааһыттан сүөһү көрүүтүгэр, сайынын добун отчут эбитин, ньирэйи ийэтиттэн арааран илиинэн аһатыы итэҕэлин ылан рационализатор буолбутун, норуот итэҕэллээх депутатынан талыллыыта, элбэхтэ үрдүк көрдөрүүлээх үлэтин иһин коммунистическай үлэ ударнигын аатын ылаттаабытын, окко көлө-илии звенотун салайааччыта, оттооһуҥҥа 1968с.өрөспүүбүлүкэҕэ иккис миэстэлээх эвено буолбутун, Серов сайылыгар бостууктаабытын, пенсияҕа тахсан баран кэргэнин кытта гидропоннай үүнээйини үүннэрэн, коммунист общественник, дьон олорор сиринэн зонанан үлэлээһиҥҥэ, сайыҥҥы водопровод үлэтэ — Бу барыта уопсай дьыала, дьон кыһалҕатын толуйар туһугар дууһалыын ыалдьар киһи — Уйбаан буоларын биллибит.
Иккис ыстатыйа нэһилиэкпит бастакы баһылыга, үлэ бэтэрээнэ М.Л.Архипов «Общественнай үлэни тэрийээччи» диэн ыстатыйата. Бу ыстатыйаны аахтахха Уйбаан 56 сааһыттан ыла 25сыл устата нэһилиэгэр бэтэрээннэр түмсүүлэрин салайбытын билиэххит. Нэһилиэк саастаах дьонугар араас дьаһаллары ыытар эбит. Уйбаан бэйэтэ элбэх сонун идеялардаах эбит. 1989с.бэтэрээннэр буор-босхо бэйэлэрин күүстэринэн, кыахтарынан музей дьиэни туппуттар.Музей бастакы директорынан П.С.Габышев үлэлээн үйэтитиигэ элбэх матырыйааллары хомуйан түмэн үлэлээбитэ.Кини кэнниттэн И.Ф.Толстяков үлэлээбит. Уйбаан Бочонин нэһилиэккэ культура сайдыытыгар сүҥкэн кылааттаах. Сценаҕа туруоруллар сценкалары суруйан араас туруорууларга бэйэтэ тэҥҥэ артыыстаһан, элбэх концертарга кыттан биир дойдулаахпыт САССР бастакы үтүөлээх уонна норуот артыыһа П.И.Васильев аатынан нэһилиэк бастакы баһылыгын бириэмийэтинэн наҕараадаламмыт. Нэһилиэккэ бастакынан олорор түөлбэтигэр сайыҥҥы уу систематын Саввин Р.И. оҥороннор үлэҕэ киллэрбиттэр.

Кинигэ үһүс ыстатыйатыгар үөлээннээҕэ, олоҕун устата сценаҕа бииргэ элбэх чаҕылхай, умнуллубат оруоллары арыйсыбыт ыкса ыала В.П.Харайданова-Эбээ Валя истиҥ-иһирэх ахтыыта киирбит. Ол үтүө кэмнэртэн хаартыскалар, иккиэн бииргэ түспүт өйдөбүнньүктэрэ кинигэни киэргэтэллэр.

Кэлиҥҥи кэмҥэ сахаларга төрдүнү-ууһу үөрэтиигэ интэриэс улаатта. Киһи төрдүн-ууһун биллэҕинэ сирдээх — дойдулаах, силистээх-мутуктаах курдук сананар. Ону өйдөөн Уйбаан былыргы төрүттэриттэн билиҥҥи хос сиэннэригэр диэри төрүччүлэрин оҥорбуттарын кинигэтигэр киллэттэрбит. Эһэлэрэ оҥотторбут төрүччүтүттэн «Өбүгэлэрин билиэхтэрэ, оҕолорбор күүс көмүскэл буолуоҕа»- диэн Уйбаан өйдөөн кэнчээри ыччатыгар тиэрдибитэ хайҕаллаах, махталлаах үлэ. Төрүччү кэнниттэн ийэтин, аҕатын мөссүөннэрэ, оҕолорун күн күбэй ийэлэрэ Екатерина Яковлевна 18саастаах эдэркээн кэрэ кэмэ көстөр хаартыската уонна Уйбаан олоҕун кэрэ бэлиэ түгэннэрин хаартыскалар кэпсииллэр.Уйбаан тапталлаах кэргэниниин Екатериналыын 5 оҕолонон дьоллоохтук олорон улаатыннарбыттара. Оҕолоро, сиэннэрэ, хос сиэннэрэ күндү киһилэрин саҥа кинигэтин биһирэмигэр кэлэн тэрийсэн аҕаларын үөртүлэр.

Бу саҥа кинигэни сэҥээрэҥҥит библиотекаттан уларсаҥҥыт ааҕыҥ. Уйбаан кинигэтэ олоҕор бэйэтэ инникиттэн инники сылдьыбытын курдук эмиэ бэтэрээннэргэ холобур буолар бастакы үтүө кинигэ.

Саҥа кинигэ биһирэмин үөрүүлээх күнүн ыытарга сиэри-туому, аал уотун оттон алгыс,махтал тылларынан көрдөһөн ыытта нэһилиэкпит киэн туттуута-Өрөспүүбүлүкэ  үтүөлээх олоҥхоһута,оһуохай таһаарааччыта,СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ А.Н.Попов. Ол кэнниттэн биһирэмҥэ мустубут бар дьонун  «Тапталлаах Тааттам» диэн үтүөкэн тыллардаах ырыатынан, чуор — кэрэ куолаһынан ыллаан эҕэрдэтин тиэртэ, Ытык Күөлтэн айаннаан кэлэн, нэһилиэкпит сиэн оҕото Милена Петрова. Сиэри туому тутуһан-көҥүл ылан, эҕэрдэ ырыа истэн сүргэбит көтөҕүллэн биһирэммит саҕаланыытыгар Дьохсоҕоҥҥо өссө биир саҥа ураты кинигэни таһааттарбытынан истиҥник эҕэрдэлээтэ нэһилиэкпит баһылыга В.А.Охотин. Кини Уйбааны оҕо сылдьыаҕыттан, биир түөлбэҕэ олорор буоланнар элбэхтик көрбүтүн, кини наар үлэлии,түбүгүрэ сылдьарын өйдүүрүн,ол быыһыгар сайыҥҥы күүстээх үлэҕэ окко звеноводтуу сылдьар кэмигэр Валентин Андреевич эбээтигэр Москватааҕы Олимпиада «солуннарын үчүгэйдик истэҥҥин киэһэ кэллэхпитинэ кэпсээр»- диэн үлэһэн сарсыарда эрдэ ходуһаҕа баралларын өйдөөн хаалбытын туһунан аҕынна.Күүстээх үлэ быыһыгар олоххо буола турар улахан событиены-Москва олимпиадатын сэҥээрэллэрин сөхпүтүн өйдүүр. Уйбааны олус ытыктыылларын, үлэһит быһыытынан нэһилиэгэр убаастанарын, чөл олох пропагандиһа буолан, доруобуйатын бэйэтэ көрүнэн, хаамыынан дьарыктанан, үйэтин уһатан кырдьаҕастарга холобур буоларын биллэрэн туран эҕэрдэ суругун, дьаһалтаттан бэлэҕин туттарда. Саҥа кинигэтин туһунан санаатын эттэ.

Бэтэрээннэр салайааччылара И.И.Потапов эҕэрдэтин тиэртэ, үлэ умнуллубат кэмнэрин санаан ааста, барҕа баҕа санаатын тиэрдэн Уйбаан уус оҕото Дьаакыптыын ааҕалларыгар, туһаналларыгар анаан интэриэһинэй кинигэни бэлэхтээтэ.

Кинигэ биһирэмэ олус истиҥник, бэтэрээннэр олохторуттан дьоһун ахтыылардаах, ис сүрэхтэн кэпсэтиилэрдээх, элбэх үтүө баҕа санаалардаах, ааспыт кэмнэр үтүө күннэрин ахтыы киэһэтин курдук ааста. Саха тылын, литературатын бэтэрээн учуутала, үөэнээччилэрэ бары таптыыр, ахтар-саныыр, махтанар үтүөлээх учууталлара Светлана Климентьевна Архипова Уйбаан кинигэтин биһириирин туһунан эттэ.Уйбаан айымньылара дириҥ ис хоһоонноохторун, төрөөбүт дойдутун киэн тутта, астына ахтар тыллардааҕын, кэнчээри ыччаттары сэрэтэр, үөрэтэр-такайар араас сылларга суруллубут хоһооннорун, сэриини кыракый оҕо сылдьан этинэн-хаанынан билбитин, ыарахан кэмнэри илэ хараҕынан көрбүтүн, сэрии кэннинээҕи олоҕу чөлүгэр түһэрии кэмигэр үлэлээбитин арыйар хоһооннорун ыччат ааҕан хайаан да билиэн наада диэн санаатын үллэһиннэ. Уйбаан сценкалары, пьесалары суруйар сэдэх талааннааҕын, ону таһынан атын биллэр суруйааччылар айымньыларын сценаҕа пьеса быһыытынан туруорарга оруолларынан арааран суруйар дьоҕурдааҕын сөҕөн, суруйар баҕалааҕын, сүрэхтээҕин этэн, сэрии кэмин оҕото, ийэтигэр 12 оҕоттон кини эрэ тыыннаах хаалан ийэтин дьоллоон, үөрэххэ анаан үөрэммэтэр даганы маннык ис сүрэҕиттэн суруйар-айар талаанын таах хаалларбакка айан-мунньан кинигэ таһаарбытын астынарын биллэрдэ.

Бэтэрээннэр араас кэрэ бэлиэ сирдэри бииргэ айаннаан тиийэн көрүүлэрэ, араас күрэхтэһиилэрэ, Хара Алдаҥҥа тиийэн сыалыһардааһын диэни бастакы көрүүлэрэ, куоракка театрга, музейдарга сылдьыылара, Сотоҕо муус хаар дойдутугар тиийэн умнуллубат хатааһылааһыннар уо да.а.дьоллоох түгэннэри санааннар үөрдүлэр, бары бииргэ ырыа ыллааннар дууһалыын-санаалыын сынньаннылар. Уйбааннарын наһаа ытыктыылларын биллэрдилэр.

Уйбаан кийиитэ М.П.Татаринова наһаа истиҥ-иһирэх ахтыытын иһиттибит, Уйбаан эдэр кэмин санатар чахчылары кэпсээтэ.

Уйбаан хоһоонноруттан элбэх хоһоон ааҕылынна. Сэрии сылларыгар хоргуйууга Кыһыл күүскэ «Атыыр бастаах» алааһыгар көмүллэ сытар 3 улахан киһи, 20 оҕо сырдык кэриэстэригэр анаммыт «Кэриэстэбил» хоһооно, кэлэр кэм ыччатыгар анаабыт «Кэс тыл» хоһооно уо.да.а.

Саргылана Егоровна Яковлева салайар 10 кылааһын үөрэнээччилэрэ автортан кинилэргэ улаатан эрэр ыччаттарга сүбэлиир аналлаах «Олоххутун харыстааҥ!» диэн толкуйдатар хоһоонун доргуччу ааҕан үөртүлэр. Икки хос сиэннэрэ эһэлэрин хоһоонноруттан ааҕан иһитиннэрдилэр, кырачаан хос сиэн кыыс скутерга имигэстик үҥкүүлээн көрөөччүлэри олус үөртэ.

Уйбаан оҕолоро ыраахтан чугастан мустаннар махтал тылларын таптыыр аҕаларыгар тиэртилэр, аҕаларын хоһоонноруттан күн күбэй ийэлэригэр анаабыт икки хоһоонун ааҕаннар ийэлэрин бүгүҥҥү үөрүүлээх күҥҥэ ахтан санаатахтара.

Киһи дууһатын кылын таарыйар тыллаах-өстөөх төрөөбүт дойдуга тапталын ийэтин таптыы көрөрүгэр тэҥниир истиҥ тыллардаах, олоҕун доҕоругар бэриниилээх таптал, сирдээҕи олох дьолун билбитигэр махтала, ыччаттарга алгыс курдук амарах тыллардаах сүбэлэрэ, тапталлаах Тааттабыт хатыламмат кэрэ көстүүлээх айылҕата — маны барытын Уйбаан хоһоонноругар ааҕаҥҥын хараххар хатанар,өйгө санааҕа иҥэр. Пьесалара,сценкалара туспа ис хоһоонноохтор,олох мөкү өрүттэрин да көрдөрөр, Алампа туһунан  пьесата өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэскэ 3 миэстэ буолан Чолбоҥҥо бэчээттэммитэ уо.да.а. ааҕыаххыт. Мантан аллараа биһирэмтэн аҕыйах хаартыскалары,Видеолары көрүҥ.