«Төрүччү ситимэ, күүһэ, көмүскэлэ» диэн Дьохсоҕон нэһилиэгэр дьиэ кэргэҥҥэ туһуламмыт саҥа бырайыак Россияҕа Дьиэ кэргэн, СӨ Оҕо аймах, улууска Итэҕэл, Эрэл, Таптал сылларын көрсө бастакы тэрээһинин аанын дьиэ — кэргэнинэн, аймаҕынан ааҕыы түһүлгэтинэн аста.
Бырайыагы М.А.Петров аатынан нэһилиэк библиотеката уонна А.Е.Кулаковскай аатынан Дьохсоҕон орто оскуолата бииргэ үлэлээһин чэрчитинэн оҥордулар.
Бырайыак төрүтүнэн өбүгэлэрбит иннилэригэр ытык иэспитин толоруу, кэнчээри ыччат дьоммут инники олохторун түстээһин, кинилэр олохторун төрдүлэрин — уустарын кытта симэлийбэт ситимнэрин үөскэтии буолар.
Онон, кулун тутар 15 күнүгэр дьоһун Дьохсоҕон ытык сиригэр Төрүччү ситимин алгыстаах ситиитин салҕыыр, нэһилиэкпит иһинэн маҥнайгы дьиэ кэргэнинэн ааҕыы түһүлгэтин түөрэҕин туһэрдибит.
Ааҕыыны 6 түһүмэҕинэн ыытан, хас биирдии ыал хайдах бэлэмнээҕинэн, тугунан киэҥ араҥаҕа тахсарынан, бу алта бэриллибит тиэмэлэртэн таларыгар ый инниттэн көхтөөх үлэни тэрийдибит.
Тэрээһин сүрдээх таһымнаахтык барда. Ааҕыыларбытын 11 кылаас бастыҥ үөрэнээччитэ Өрөспүүбүлүкэтээҕи «Барҕарыы» түһүлгэтигэр 3 миэстэлээх Дариана Захарова «Дьохсоҕон дьоһун дьоно»(сал.М.В.Сивцева) дакылаатынан аста. Салҕыы уһуйаан иитиллээччилэрэ, оскуола оҕолоро ийэлэрин, эбээлэрин кытта кытыннылар. Кыра кылаастан саҕалаан бөлөҕүнэн кылаас оҕолорун төрүччүтүн Аал луук маһынан, презентациянан, таблицанан, дьиэ кэргэн альбомунан, төрүччүгэ анаммыт кинигэлэринэн, саһарбыт хаартыскалар остуоруйаларынан, ытык мал уонна төрүччүбүттэн холобур оҥостор чаҕылхай киһим быыстапкаларынан кытыннылар. Сүрдээх элбэх үлэ барбыта тута көстөр, киһи үөрэ көрөр-истэр солун тэрээһинэ буолла.
Манна нэһилиэк Ытык ыаллара түөрт көлүөнэ оҕолорун, сиэннэрин, хос сиэннэрин кытта алтыһа, үөрүүлэрин үллэстэ, оҕолорунан дьоллоно олорор видеороликтарынан кыттыбыттара киһини үөрдэр, долгутар. Сүүһүнэн сыллары ааспыт өбүгэлэрин малын харыстаан, илииттэн илиигэ бэлэхтээбит малларын көрө сөхтүбүт.
11кылаас үөрэнээччилэрин үлэлэринэн аныгы үйэ сайдыылаах технологиятын туһанан кюар кодунан биир дойдулаахтарбыт ытык малларын хаартыскалара үйэлээхтик оҥоһуллан, көрөөччү — истээччи сөҕө, долгуйа көрөрүгэр таһаарылынна.
Нэһилиэк Ытык кырдьаҕаһа Иван Михайлович Бочонин, улахан кыыһыгар көмөлөһөн, оҕолоругар, сиэннэригэр анаан оҥорбут » Төрүччү таблицатын» оҥорбутун махтана көрдүбүт.
Дьиэ кэргэҥҥэ хаартыска альбомун аныгылыы үйэтитиини сэҥээрдибит.
Оскуола учууталлара, уһуйаан иитээччилэрэ удьуор утумун кэтээн көрүүлэринэн дакылааттарын сэргээн иһиттибит. Эдэр ыал төрүччүтүн оҕотунаан үөрэтэрин сүрдээх улахан үлэ саҕаламмытын үрдүктүк сыаналааты-быт. Ааҕыыга быһа эфирынан ыраахтан — чугастан кыттыбыт биир дойдулаахтарбытыгар улахан махталбытын тиэрдэбит.
Тэрээһиммитигэр дьүүллүүр сүбэҕэ Афанасий Николаевич Попов, Любовь Константиновна Власова, нэһилиэк дьаһалтатыттан Василена Петровна Власова үлэлээтилэр уонна түмүгэр алгыстаах тылларын, истиҥ санааларын тиэртилэр.

Төрүччү бастакы ааҕыыларын түмүгэ:

Кылаан чыпчаал — Галина Егоровна Арылахова «Өбүгэм ытык мала» , «Ийэм, аҕам төрдүлэрэ — уустара», » Хаабыһаптар төрдулэрэ — уустара» туһумэхтэргэ кытынна.

1 миэстэ — Иван Михайлович Бочонин сиэннэригэр анаабыт Төрүччүтэ.
2 миэстэ — Алена Васильевна Игнатьева дьиэ кэргэнэ «Мөлүйүөннээх суоппар» дакылаат, хос эһээлэрин хаартыскаларынан презентация.
3 миэстэ — Амелия Попова эбээтинээн «Мин дьиэ кэргэним», «Хос эһээм, эбээм төрдүлэрэ — уустара» презентация.

Сыаналаах сертификаттарынан наҕараадаланнылар:
Алгыстаана Наумова 4 кл » Дьиэ кэргэн ытык мала» презентация, хос — хос эбээтин сахалыы таҥаһа.

Комиссаров Артур, 4 кл. «Дьиэ кэргэним, төрүт дьонум» хаартысканан презентация.

Айаал Юмшанов «Хос-хос эбээм ыскааба» презентация.

Лилия Заворотная, 4 кл. «Мин төрүччүм» презентация.

Кыттыбыт оҕолор бары «Туоһу суруктаах», илии тутуурдаах үөрэ — көтө кыттан тарҕастылар.
Бары кыттыбыт дьиэ кэргэттэрбитигэр, оҕолорбутугар, коллегаларбытыгар барҕа МАХТАЛ буоллун!
Өбүгэттэн ситимнээх, өбүгэттэн күүстээх, өбүгэттэн көмүскэллээх буолуҥ!

✅Нэһилиэкпит библиотекатыгар биир ый «Төрүччү ситимэ, күүһэ, көмүскэлэ» оҕолор, дьиэ кэргэн үлэлэрэ, кинигэлэрэ быыстапкаҕа туруохтара.
Сылдьыҥ, көрүҥ, сэргээҥ!
Төрүччүгэ үлэҕитин саҕалааҥ.
Төрүччүнү саҕалыырга Ф.Ф.Захаров оҥорбут таблицатын туһаныаххытын наада, таблица библиотекаҕа баар. Таарыччы кини суруйбут кинигэлэрин быыстапкатын көрүҥ. Федот Захаров киин улуустар сахаларын былыргытын киэҥник,дириҥник билэр, үөрэппит, чинчийбит киһи. Саха сиригэр нуучча хаһаактара кэлиэхтэриттэн ыла сахалар былыргыларын туһунан норуот сэһэннэрин архыып докумуоннарын кытта тэҥнээн чинчийбитэ.Онон былыргы сахалар олохторун-дьаһахтарын чахчы сиһилии билэрэ. Кини туһунан биобиблиографическай ыйынньык оҥоһуллар, ону сэҥээрэн көрөөрүҥ, баар кинигэлэрин, ааҕа иликтэр, уларсан ааҕыҥ.
Киһиэхэ дьиэ кэргэнтэн, оҕоттон,сиэнтэн күндү бу олоххо суох. Оҕолоруҥ, сиэннэриҥ эн хааҥҥын салҕыыллар, ааккын үйэтитэллэр. Ол иһин төрдүгүн-уускун, аймахтаргын, дьоҥҥун билиэхтээххин. Ол иһин дьиэ кэргэни ахтар, үйэтитэр кинигэлэр тахсаллара элбээтэ. Ол ааты эрэ ааттатарга буолбатах, төрүккүн биллэххинэ тирэхтээх буолаҕын. Төрдүн ууһун билэ сатаабат, аахайбат киһи бу олоххо тирэҕэ, өйөбүлэ, хаххата, эрэлэ суох буолар. Ол иһин нэһилиэкпитигэр бастакытын ыытыллыбыт төрүччү ааҕыыларын аата «Төрүччү ситимэ, күүһэ,көмүскэлэ» диэн киэҥ өйдөбүллээх.